Vipassana, Het leven zien zoals het is

Er bestaat Vipassana als meditatie en ‘ik ben op Vipassana geweest’. Deze laatste frase heb je misschien weleens gehoord. Wellicht werd je nieuwsgierig naar wat daar dan precies gebeurd. Je hoort iets over tien dagen niet praten, bewegingsloos op een meditatiekussentje zitten, discipline en diepe innerlijke processen.

Voel je iets kriebelen en trekt het je om het ook eens te ervaren? Of weet je meteen, nee, niets voor mij. Oncomfortabel, ik zou gek worden van mijn gedachten, zijn reacties die ik vaak hoor. Vele redenen (en laten we eerlijk zijn, voornamelijk angsten) waarom je het niet zou doen.

Vipassana is the art of living. Not the art of escaping.

S.N. Goenka

Zelfobservatie

Eerst wat duidelijkheid scheppen over het woord en de initiële betekenis. Vipassana betekent de dingen zien zoals ze echt zijn. Het is een van India’s oudste meditatietechnieken. Het is een manier van transformatie door zelfobservatie.

Boeddhistische meditatievorm

Boeddha herontdekte meer dan 2500 jaar geleden de Vipassana en hij zag het als de kunst om te leven. Zijn we daar niet allemaal naar op zoek?

The only conversion involved in Vipassana is from misery to happiness, from bondage to liberation.

S.N. Goenka

Mijn ervaring met Vipassana

Afgelopen oktober reisde ik af naar Tsjechië om daar een Vipassana retraite te volgen. Van tevoren maakte ik me druk over eventuele rugpijn door het lange zitten. Verder had ik er zin in, vooral na de intense en emotionele tijd die ik had gehad. Even helemaal niets hoeven, nergens aan moeten denken, alleen een vastgesteld ritme volgen en zitten. Goddelijk.

Favoriet probleem

En dat was het ook. Vaak. Echter, ik had één favoriet probleem en ik dacht die wel even op te lossen. Door te zitten en te mediteren. Nu kan ik er om lachen, maar daar op mijn kussentje niet altijd. Er viel niks op te lossen, ik kon het observeren, voelen, en uiteindelijk beseffen dat ook dit dilemma vanzelf duidelijk zou worden. Als de tijd daar was.

I don’t control life, but I can control how I react to it.

Macklemore

Totale vrijheid

Op de een na laatste dag ervaarde ik één tiny glimpsje van de totale vrijheid. Hoe het voelt als ál je attachments wegvallen, mijn gedachtes én gecreëerde ego niet meer waren dan een wolkje ergens rechtsboven mijn hoofd. De tranen stroomden over mijn wangen. Waarvan ik altijd al wist dat het er was, had zich nu aan mij geopenbaard.

Je eigen pad

Dit is een persoonlijke ervaring. Voor iedereen is het anders, iedereen staat op een ander punt in zijn of haar ontwikkelingspad.

Wat een gemene deler is, is dat je meer zicht krijgt op je gedachtes, en hoe je gevoel en gedachtenwereld zich tot elkaar verhouden. Je zelfbewustzijn wordt groter.

Vipassana meditation is an ongoing creative purification process. Observation of the moment-to-moment experience cleanses the mental layers, one after the other.

Amit Ray

Geen afleiding, no escape

Je hebt geen enkele afleiding, zelfs een schrijfboekje mag niet mee. In eerdere stilteretraites schreef ik, deden we in de ochtend yoga, stroomde onze creativiteit door middel van schilderen en boetseren. Heel fijn en helend, zacht voor jezelf zijn.

Een Vipassana is veel gestructureerder, veel meer zitten, sober eten en geen enkele afleiding. Hierdoor ben je helemaal op jezelf en je gedachtes aangewezen. No escape. Daardoor ga je zien wat je mind allemaal doet, en ook dat je kan kiezen hoe je hiermee omgaat.

Anapana en Vipassana

Anapana is het eerste deel van Vipassana. Bij Anapana concentreer je je op je in- en uitademing en alle sensaties rondom je neus die daarbij horen, met als doel het concentreren van je geest.  Je verandert je adem niet, je observeert alleen. Daardoor train je je mind om in het nu te zijn. Je wordt je bewuster van het huidige moment.

Anapana is eigenlijk de tool om tot het tweede deel - Vipassana - te komen, om de dingen te zien hoe ze werkelijk zijn, om inzicht te krijgen, om het leven te zien zoals het is.

Yoga and Vipassana are the two most time tested ancient techniques for keeping the body, mind and spirit in harmony and in sync. There is no contradiction between yoga and vipassana. They are complementary to each other.

Amit Ray

Dhamma

Dhamma is volgens de boeddhistische leer de weergave van wat werkelijk IS. Het is de algemene waarheid die geldt voor iedereen. Sommigen omschrijven Dhamma als de lessen van de boeddha of de weg naar bevrijding.

Wat je tijdens een Vipassana meditatie of tijdens een Vipassana retraite doet, is Dhamma beoefenen.

Vipassana Nederland

Een leuke link met het stukje over Dhamma hierboven: het relatief nieuwe Vipassana meditatie centrum in Nederland heet Dhamma Talāka. Het is exclusief gewijd aan het onderwijzen van Vipassana meditatie. Een paar jaar geleden moest je nog naar België als je een 10-daagse wilde doen, inmiddels zijn er vele retraites in Dhamma Talāka. Er wordt geen geld gevraagd voor de 10-daagse cursus, zelfs niet voor het verblijf of het eten. Oud-studenten - die zo blij zijn met wat ze geleerd hebben en anderen dat ook gunnen - betalen de onkosten. Geld is dus nooit een reden om het niet te doen (hė jammer, weer een excuus minder).

Vipassana thuis

Tijdens de 10-daagse leer je de meditaties en tools die je thuis kan voortzetten. Je gaat niet in 10 dagen al je problemen oplossen of voor altijd intens gelukkig zijn. Een dagelijkse beoefening, een daily practice, is essentieel en een gamechanger. Dus zet na je retraite je Vipassana beoefening voort en je gaat gegarandeerd de voordelen ervan ervaren en gelukkiger door het leven.

Boek over Vipassana

Het kan heilzaam zijn om te lezen over Vipassana, om na een 10-daagse de leer levend te houden en er mee bezig te blijven óf om je eerst eens te verdiepen in de theorie en vanuit je eigen woonkamer te beginnen met de meditatie. Het boek Vipassana, Inzichtmeditatie als pad tot bevrijding van Joseph Goldstein is een prettig boek met zestig korte hoofdstukken die je door elkaar kunt lezen en met vele praktijkgerichte instructies. 

Een ander boek dat je kunt proberen is The Art of Living: Vipassana Meditation as taught by S.N. Goenka geschreven door William Hart. Dit boek is gebaseerd op de teachings van S.N. Goenka (een bekende Vipassanaleraar), inclusief vraag en antwoord sessies van Goenka en leerlingen, en levendige verhalen van Goenka.

En kijk ook zeker even naar een comfortabel meditatiekussen of meditatiemat om je practice thuis helemaal compleet te maken.

Our progress in meditation does not depend on the measure of pleasure or pain in our experience. Rather, the quality of our practice has to do with how open we are to whatever is there.

Joseph Goldstein

Met deze quote sluit ik deze blog af. Blijf oefenen, yoga, meditatie, zoals ik al zei, je dagelijkse beoefening daarvan is wat daadwerkelijk positieve verandering in je leven zal brengen.

Namasté!